Eksperti UN za ljudska prava izrazili su zabrinutost zbog nedavnog usvajanja izmjena i dopuna Krivičnog zakonika u Republici Srpskoj kojima se ponovo kriminalizuje kleveta, uz rizik da se to negativno odrazi na slobodu izražavanja u BiH i doprinese klimi sve manjeg građanskog prostora u zemlji.

Bosna i Hercegovina je dala dobar primjer u regionu dekriminalizujući klevetu prije 20 godina, pokazujući da se kleveta može i treba rješavati samo kroz građansko pravo. Ponovno uvođenje krivičnog djela klevete predstavlja veliki zastoj u uživanju prava na slobodu izražavanja, ne samo u Srpskoj već i u cijeloj BiH – kazali su stručnjaci.

Upozorili su da kriminalizacija klevete negativno utiče na stanje ljudskih prava, posebno na slobodan i inkluzivan politički diskurs; pravo na traženje, primanje i prenošenje informacija; i slobodu štampe.

Usvajanje amandmana je u suprotnosti sa globalnim trendom dekriminalizacije klevete, uključujući i Evropu, gdje je nekoliko država članica Evropske unije i kandidata za članstvo ukinulo krivično djelo klevete ili je poduzelo korake ka njenom napuštanju.

Narodna skupština RS usvojila je amandmane uprkos raširenim i jasnim pozivima protiv ovog nazadnog poteza, uključujući novinare, aktere civilnog društva i međunarodne organizacije i mehanizme za ljudska prava.

Eksperti su se prethodno obratili vlastima u BiH u martu 2023. godine, izražavajući zabrinutost zbog implikacija predloženih izmjena i pozivajući vlasti da ih ukinu.

– Iako konstatujemo povlačenje nacrta amandmana koji je za cilj imao kriminalizovanje uvrede, duboko žalimo što su vlasti u Srpskoj odlučile da kriminalizuju klevetnički govor izricanjem novčanih kazni do 6.000 KM. Posebno smo zabrinuti da se zakonske odredbe mogu koristiti za utišavanje kritičnih glasova, uključujući novinare, branioce ljudskih prava i političku opoziciju – rekli su, prenosi Capital.

Eksperti su pozvali vlasti u Srpskoj da ukinu izmjene i obezbijede poštovanje prava na slobodu izražavanja.