Ovih dana veliki broj putnika iz Srbije krenuo je u inostranstvo za Dan primirja, ali su se i tokom vikenda i početkom sedmice suočili sa višesatnim čekanjem na graničnim prelazima u regionu, iz razloga što je postepeno uvođenje novog EES sistema dovelo do potpunog kolapsa.

Zaglavljeni bez hrane i vode

Prva drama odigrala se 8. novembra na graničnom prelazu Horgoš, kada su putnici iz Srbije ostali zaglavljeni više od 10 sati.

– Već 10 sati čekamo na granici. Čak smo pitali vozača da se vratimo u Srbiju, ali ne možemo. Kad smo sinoć stigli na granicu, bilo je 14 autobusa ispred nas, sad su samo dva. U autobusu ima i dece, svi putnici su nervozni. Ovde smo zaglavljeni, nemamo ni hranu, ni vodu. Imali smo jednu trafiku, sada nemamo više ni to jer je zatvorena. Imamo jedan toalet i milion ljudi koji ga koristi. To je totalno neuslovno. Ovo je gore nego zatvor – rekla je u subotu putnica koja je preživljavala pravu agoniju zajedno sa ostalima.

Prema njenim riječima, problem je uvođenje novog sistema EES, a kako je nezvanično saznala, Mađari su u okviru smjene dva sata radili po novom sistemu.

Gotovo u isto vrijeme, takođe na graničnom prelazu sa Mađarskom, djeca od 3. do 8. razreda OŠ “Milan Rakić” u Novom Beogradu krenula su na put u Budimpeštu, na horski festival. Međutim, umesto da putuju oko šest sati, koliko inače iznosi vrijeme putovanja od Beograda do Budimpešte, djeca su doživjela pravu agoniju – putovala su više od 20 sati.

Ključne stvari koje morate znati:

  • EES sistem se primjenjuje i pri ulasku i pri izlasku iz EU. To je sada novi standard – kao što smo do sada predavali pasoš, samo što je procedura duža i kompleksnija prilikom prvog ulaska od 12. oktobra, od kada je počela primjena.
  • Mnogi građani Srbije su put Evrope krenuli u petak po podne ili u subotu ujutru, a sada će ogromna većina krenuti da se vraća u isto vrijeme – utorak po podne, te zadržavanja na graničnim prelazima mogu biti čak i duža nego pri odlasku.
  • Najbolje bi bilo da krenete u jutarnjim časovima ili možda čak odložite za sljedeći dan.
  • Primjena EES sistema na granicama sa EU počela je 12. oktobra, postepeno. Neke zemlje su odmah startovale sa tim, kao što je Hrvatska. Na mađarskoj granici primjena EES počela je 28. oktobra na prelazu Tompa-Kelebija, dok je na prelazu Reske-Horgoš uvedena 4. novembra.
  • Do 11. novembra stupa na snagu i na preostalim drumskim, željezničkim i riječnim prelazima Mađarske i Srbije, a to je upravo danas, kada će građani Srbije koji su otišli u inostranstvo krenuti da se vraćaju nazad.
  • Jedna od preporuka je da biraju manje, alternativne granične prelaze, ali računajte da će tamo takođe biti gužve, samo možda manje nego na glavnim, najopterećenijim prelazima.

Kako funkcioniše EES na konkretnom primjeru:
Sudeći po komentarima na društvenim mrežama, novi sistem ulaska u zemlje Evropske unije stvorio je zabunu među putnicima. Iz tog razloga, evo konkretnog i praktičnog objašnjenja novog EES sistema na granicama.

Bez obzira da li je u pitanju ulazak ili izlazak iz zemlje, svaka osoba koja nije do sada registrovana i nema svoj EES dosije, čeka je proces registracije na ulazu ili izlazu iz zemlje.

Proces registracije podrazumjeva:

  • predaju pasoša
  • skeniranje lica
  • otisak četiri prsta desne ruke
  • graničnu kontrolu, u smislu da se iz pasoša uzimaju lični podaci

Takođe, carinik može da vam se obrati sa pitanjem gdje putujete, koliko ostajete, nakon čega se nastavlja put.

Svaki sljedeći put kada je EES sistem u funkciji, putniku se radi verifikacija, koja podrazumjeva, na primjer, na graničnom prelazu sa Hrvatskom, da se preda pasoš i da se samo skenira lice.

U zavisnosti od graničnog prelaza, on može da podrazumjeva i cijeli proces registracije, u smislu da se opet skenira lice i uzimaju otisci prstiju, ili mogu samo uzimati otiske prstiju.

Važno: svaki put se izlazi iz vozila. Svaki put se predaje pasoš, svaki put će carinici ili skenirati lice, ili uzeti otisak prsta, ili obaviti obje procedure.

Od kada je uveden EES na graničnim prelazima, po dva sata u svakoj smjeni primjenjuje se novi sistem, zato što je riječ o postepenom uvođenju, da bi se vidjelo šta je dobro, šta je loše, zbog gužvi. I svakog mjeseca će povećavati za dva sata primjenu novog sistema. Onog trenutka kada se stvore gužve, prelazi se na pečatiranje pasoša.

Bez obzira da li je osoba ušla sa EES sistemom ili bez njega u zemlju EU, ista situacija je i na ulazu i na izlazu.

Na primjer, ako putujete u Budimpeštu i pređete granicu kad ne radi novi sistem, a niste se još registrovali, to vas čeka kada se vraćate u Srbiju. Svaki sljedeći put, bilo da je ulazak ili izlazak, putnik se verifikuje.

Registracija znači da ste napravili dosije, a verifikacija da potvrđujete da je to vaš dosije.

U zavisnosti od graničnog prelaza, postoje tri načina:

  • pasoš – otisak
  • pasoš – skeniranje lica
  • pasoš – skeniranje lica – otisak

Na graničnim prelazima sa Hrvatskom procedura je pasoš – skeniranje lica.

Starosna granica prema kojoj se primjenjuje EES ne postoji, već će svi putnici biti podvrgnuti registraciji, osim djece starosti do 12 godina, koja su izuzeta od uzimanja otisaka prstiju, piše Blic.