Rado Savić, načelnik opštine Lopare, predao je danas na protokol Narodne skupštine Republike Srpske peticiju sa potpisom 3.711 građana, kojom izražavaju protivljenje namjeri da se na Majevici otvori rudnik litijuma, kao i Deklaraciju o protivljenju otvaranja rudnika litijuma, bora, natrijuma, stoncijuma, kalijuma i prateće asocijacije elemenata na području opštine Lopare.

Savić je rekao da je cilj da se ova inicijativa izdejstvuje do kraja, i suprotstave se namjeri otvaranja rudnika.

“Tražimo i molimo poslanike da usvoje Deklaraciju jer je najveći dio našeg stanovništva protiv otvaranja rudnika, jer se dovodi u opasnost stanovništvo, okolina, rijeke. Problem je što nemamo poznatu analogiju o otvaranju rudnika litijuma, a imamo investitore u voćarstvu i poljoprivredi kojima se ovim dovodi u pitanje njihov rad”, kazao je Savić.

Dodao je da je strah kod građana veliki, jer ovakvih rudnika nema u Evropi.

“Tražimo da NSRS zaduži Vladu Republike Srpske da se odustane od ovoga pitanja. Sad je pritisak na našoj lokalnoj zajednici, ali ljudi su ovdje najbitniji”, rekao je on.

Na pitanje koji su to pritisci na Lopare, Savić je rekao da oni dolaze od medija, a na pitanje zašto se odjednom predomislio oko Arcora i iskopavanja, odgovorio je:

“Ja nisam nikad rekao da sam bezuslovno za otvaranje rudnika, niti sam gdje išta slično potpisao. Na teritoriji naše opštine ovo je treće iskopavanje, ali nismo pridavali pažnju toliko. Nadležno odjeljenje dalo je ekološku dozvolu, ali tek kada smo vidjeli šta se dešava u Srbiji, te negodovanje građana, morali smo reagovati. Ovo nije opravdano”, naveo je Savić.

On je rekao da su ga tokom prikupljanja inicijative zvali čak i pojedini predstavnici vlasti uz poruke da ne treba da se dozvoli iskopavanje.

Milenko Ristić, predsjednik Skupštine opštine Lopare naglasio je da je on još u novembru prošle godine odbio sve zahtjeve za iskopavanje.

“Nemojte ponižavati narod nikada. Narod neće otići sa svog ognjišta, bili su ratovi i sve, a ako se ovo bude kopalo, povratka tamo više nema. Neka se vlast samo jedan dan postavi na mjesto građana”, poručio je Ristić.

Potpisivanje peticije, podsjećamo, počelo je 15. februara, kada je u Loparama održan i protestni skup građana koji se protive otvaranju rudnika, a koje bi prema planu, trebalo da radi švajcarska kompanija “Arcore AG”, koja je u prethodnih nekoliko godina vršila istraživanja na tom lokalitetu, sve uz odobrenje Vlade RS.

Tokom protestnog skupa građani su poručili da su protiv rudarenja, a naročito protiv Nacrta Zakona o geološkim istraživanjima RS, kojim se lokalnim zajednicama u Srpskoj oduzima pravo da odlučuju o tome da li će se na njihovoj teritoriji kopati ruda, kao i protiv prijedloga da se ukine procjena uticaja na životnu sredinu.

Taj zakon je, podsjetimo, usvojen prošle godine u Narodnoj skupštini RS.

Milan Miličević, predsjednik SDS-a, poručio je tokom prikupljanja potpisa da će izvesti desetine hiljada ljudi na ulicu, ako se Vlada Republike Srpske i Komisija za koncesije “drznu da daju dozvole za eksploataciju litijuma”.

“Peticija je samo jedan od načina institucionalne borbe protiv iskopavanja, istraživanja i svih drugih štetnih sastojaka u bilo kom dijelu Srpske. Drugi dio borbe je NS RS gdje očekujemo i tražimo da se kroz ovu peticiju donese odluka o prestanku istraživanja, eksploatacije ili prerade litijuma”, poručio je tada Miličević.

Oglasio se i predsjednik Srpske

O ovom pitanju oglasio se i predsjednik Republike Srpske Milorad Dodik.

On je kazao da još ništa nije dogovoreno oko eksploatacije litijuma na području Lopara, te da će odluku o tome donijeti institucije Srpske. 

“Nismo odlučili ništa, ali ćemo sjesti i pozvati najveće autoritete iz te oblasti i tražićemo razgovore sa ljudima na tom prostoru. Mi ćemo donijeti odluku šta god oni mislili. Ako  se odlučimo i vidimo da to nije ta priča koja može da da garanciju za očuvanje ekologije, i da nije ekonomski isplativo, nećemo ni raditi. Ako bude ekologija zaštićena i bude ekonomski isplativo, mi ćemo raditi, a oni nek izlaze na ulice, šta ima veze. Ali to nije odgovorno prema društvu”, rekao je Dodik.

Ministarstvo energetike i rudarstva Republike Srpske, je nadležno za izdavanje dozvola za istraživanja i koncesije, a resorni ministar Petar Đokić nedavno je kazao kako švajcarska kompanije “Arcore AG” nije podnijela zahtjev za dodjelu koncesije u cilju eksploatacije, i da u ovom trenutku “ne postoje ni formalni uslovi da se vodi koncesioni postupak”.

Litijum vrijedan 10 milijardi dolara

Podsjećamo, u oktobru 2023. godine, iz kompanije “Arcore AG” saopštili su da su na teritoriji opštine Lopare pronašli litijum vrijedan oko 10 milijardi dolara, te da su to pokazali rezultati istraživanja terena.

“Sve je sprovedeno uz striktno poštovanje zakonske regulative i u skladu sa najvišim geološkim i ekološkim standardima koji važe za ovu vrstu istraživanja, kako na lokalnom, tako i na međunarodnom nivou. Licencu za istraživanje nalazišta mineralnih sirovina dobili smo 2018. godine, a u periodu od 2020. do 2022. godine uslijedile su tri intenzivne faze istraživanja. Mineraloški sadržaj ležišta, koji se istražuje u posljednje četiri i po godine, sadrži značajne količine litijum-karbonata, magnezijuma, kalijuma i bora”, navedeno je tada u saopštenju iz ove kompanije.