Predsjedavajući Delegacije Evropskog parlamenta za odnose sa Bosnom i Hercegovinom i tzv. Kosovom Romeo Franz i stalni izvještač za Bosnu i Hercegovinu Paulo Rangel su u zajedničkom saopštenju osudili obilježavanje “Dana Republike Srpske” 9. januara.

Oni su pozvali međunarodnu zajednicu da “konačno pređe sa snažno sročenih izjava na efikasnu, hrabru akciju” i uvede sankcije protiv “destabilizirajućih političkih aktera u BiH”, posebno predsjednika Republike Srpske Milorada Dodika.

Prenosimo njihovo saopštenje:

– Prošle godine smo bezrezervno osudili obilježavanje Dana Republike Srpske 9. januara u potpunoj suprotnosti s nekoliko odluka Ustavnog suda Bosne i Hercegovine, kojima je samoproglašeni praznik i referendum 2016. proglašen neustavnim. Pravo Republike Srpske na praznik se ne dovodi u pitanje. Problem je u izboru datuma, čime se krše odluke Ustavnog suda i nekoliko odredbi Ustava BiH koje zabranjuju diskriminaciju. Ignorisanje ovih odluka predstavlja krivično djelo, podriva Dejtonski mirovni sporazum i predstavlja zastoj u napretku Bosne i Hercegovine na 14 ključnih prioriteta i njenoj integraciji u EU. Umjesto podjele i provociranja, vlasti i politički akteri širom zemlje trebali bi se fokusirati na provedbu konkretnih reformi koje su potrebne za otvaranje pristupnih pregovora, nakon dodjele statusa zemlje kandidata za članstvo u EU.

Prije nekoliko dana ponovo je proslavljen “Dan Republike Srpske” u eklatantnom prkosu presudama Suda, stavovima EU i i nedvosmislenim izjavama Kristijana Šmita. Ponovo izražavamo punu podršku Kristijanu Šmitu i pozivamo nadležne vlasti i međunarodnu zajednicu da odlučno djeluju, u skladu sa izjavom Šmita nakon prošlogodišnjeg “Dana Republike Srpske” da “treba biti jasno da 9. januar 2024. se neće dogoditi u ovom okviru i na ovaj način”.

Nažalost, ono što smo vidjeli posljednjih dana bilo je “više istog”. 9. januar i dane ranije obilježili su ružni incidenti tjeranja straha i zastrašivanja građana i povratnika u Vlasenici i Srebrenici, glasno veličanje osuđenih ratnih zločinaca i korištenje govora mržnje. Srbiju je ponovo predstavljala visoka delegacija u kojoj je učestvovalo nekoliko ministara, među kojima i ministar odbrane i lider SNS Miloš Vučević. Predsjednik Republike Srpske Milorad Dodik stao je rame uz rame sa odlazećim predsjednikom Skupštine Srbije i ruskim ambasadorom u BiH. Parlament je u svojoj rezoluciji od 12. jula 2023. godine osudio prisustvo visokih zvaničnika Vlade Srbije povodom “Dana RS”. Takođe žalimo što su pojedini crnogorski zvaničnici, uključujući i poslanike, prisustvovali ovogodišnjim manifestacijama Dana RS. Predstavnici zemalja kandidata koji uvijek tvrde da su evropske integracije i buduće članstvo u EU njihov glavni prioritet treba da postupe u skladu s tim. S tim u vezi, pozdravljamo principijelan stav crnogorskog predsjednika Jakova Milatovića, koji je odbio poziv i objasnio zašto.

Sa velikom zabrinutošću konstatujemo da je ovogodišnje najviše odlikovanje Republike Srpske dodijeljeno mađarskom premijeru Viktoru Orbanu, koji ga je prihvatio. Primanjem ovog odlikovanja mađarski premijer se pridružuje Vladimiru Putinu, prošlogodišnjem dobitniku istog odlikovanja, i svima ostalima koji pokazuju prezir prema ustavno-pravnom poretku Bosne i Hercegovine.

Prošle godine smo zvonili na uzbunu, tvrdeći da je prešlo nekoliko crvenih linija. Od tada se situacija pogoršala i postaje sve neodrživija. Sada je imperativ da međunarodna zajednica konačno pređe sa snažno sročenih izjava na efikasnu, hrabru akciju. Parlament u svojoj rezoluciji od 12. jula 2023. “ponavlja svoj poziv na ciljane sankcije protiv destabilizirajućih političkih aktera u BiH, uključujući one koji prijete i potkopavaju njen suverenitet, teritorijalni integritet i ustavni poredak, posebno Milorada Dodika, kao i drugih visokih zvaničnika RS i zvaničnika trećih zemalja koji pružaju političku i materijalnu podršku politici – navodi se u saopštenju, prenosi N1.