Služenjem parastosa i polaganjem vijenaca i cvijeća kod spomen-kosturnice u zaseoku Macure u Gornjem Jelovcu kod Prijedora u srijedu (19.07.) obilježen je Dan sjećanja na ubijenu i umorenu djecu od ustaša u Nezavisnoj Državi Hrvatskoj.

Parastosu kod mjesta gdje je sahranjeno 312 ubijenih iz Jelovca i okolnih sela, među kojima 75 djece mlađe od 14 godina, prisustvovali su Dragoslav Kabić kao izaslanik predsjednika Republike Srpske, ministar rada i boračko-invalidske zaštite Republike Srpske Danijel Egić i predstavnici drugih institucija Republike Srpske, opština i gradova Potkozarja, srpskog naroda u institucijama BiH, Trećeg pješadijskog /Republika Srpska/ puka, SUBNOR-a Republike Srpske, NVO i udruženja od javnog interesa proisteklih iz Odbrambeno-otadžbinskog rata Republike Srpske i NOR-a, te konzulata Srbije.
Izaslanik predsjednika Republike Srpske Dragoslav Kabić izjavio je da je zaselak Macure kod Prijedora izuzetno važno mjesto u srpskoj istoriji, a da se o ubijanju mnogo ljudi i mnogo djece ranije nije mnogo pričalo.
On je naveo da su se u međuvremenu našli ljudi koji žele da ukažu na to šta se ovdje dešavalo i da pokažu sve činjenice iz Drugog svjetskog rata – da su ovdje Srbi ginuli, da su ubijani bez metka i da su sva sela koja se naslanjaju na ovo područje stradala u tom periodu.
“Nadamo se da će ovo obilježavanje održavati i narednih godina i da ćemo to podići na viši nivo da pokažemo i ukažemo generacijama koje dolaze iza nas šta se ovdje dešavalo i kakva je srpska istorija”, rekao je Kabić novinarima.
On je dodao da je ovdje, prema nezvaničnim podacima, izvršen i partizanski proboj sa Kozare, što je veoma važna činjenica, navodeći da su se borci partizanskih odreda, gdje je najviše bilo srpskog stanovništva, zajedno s narodom čuvali, branili i odbranili.
Ministar rada i boračko-invalidske zaštite Republike Srpske Danijel Egić izjavio je da su srpsko pitanje u Nezavisnoj Državi Hrvatskoj ustaše nastojale riješiti najviše ubijanjem srpskih civila i da je najžalosnije, najteže i najpotresnije to što nisu birana ni sredstva ni način, a pogotovo uzrast.
“Ono što i jeste najpotresnije – to su ubijena djeca. Na ovom mjestu ubijeno je 84 djece dobi do 14 godina na najbrutalnije i najstrašnije načine. Ne birajući sredstva ubijali su nevinu djecu. To su poremećeni umovi koje mi normalni ljudi ne možemo da shvatimo da se tako nešto može desiti”, rekao je Egić novinarima.
On je istakao da je obaveza o ovome govoriti, njegovati kulturu sjećanja i prenositi kako se ne bi zaboravilo i kako bi kad-tad došlo do neke osude.
“Moramo stvarno da se zapitamo šta smo mi uradili proteklih decenija, naravno i politički režim je sve to zataškavao zbog tog nekog nemogućeg bratstva i jedinstva, ali mislim da i mi snosimo jedan dio krivice zašto to bar kroz predanja, usmenim putem, nismo prenosili našim pokoljenjima da se pamti i da se više nikada ne desi”, rekao je Egić.
On je podsjetio da se pomen održava u organizaciji Odbora za njegovanje tradicije oslobodilačkih ratova Vlade Republike Srpske.
” NDH je bila jedina država u istoriji čovječanstva koja je imala logore smrti za srpsku djecu, gdje su ubijana na monstruozne načine, a njihovo stradanje je nastavljeno i u proteklom ratu, rekao je v.d. direktora Republičkog centra za istraživanje rata, ratnih zločina i traženje nestalih lica Viktor Nuždić.
On je istakao da je današnji datum izuzetno tužan s aspekta kulture pamćenja i stradanja srpskog naroda, jer je podsjećanje na desetine hiljada nevino stradale srpske djece u NDH.
“Podatak da je više od 20.000 djece dokumentovano imenom i prezimenom govori o obimnosti i masovnosti ovog zločina. Veliki broj njih nije niti će ikada biti evidentiran iz razloga što su biološki uništavane cjelokupne porodice”, rekao je Nuždić.
Prema njegovim riječima, ta djeca nisu stradala na način koji nosi rat sam po sebi nego su ubijana na najmonstrouznije i najbrutalnije načine koje ljudski mozak ne može da zamisli.
On je naglasio da je NDH bila jedina država u istoriji čovječanstva koja je imala logore smrti za djecu, od kojih su najpoznatiji Jastrebarsko i Sisak.
Nuždić je podsjetio da stradanje srpske djece nije završeno u Drugom svjetskom ratu budući da ih je više od 500 stradalo u Odbrambeno-otadžbinskom ratu.
“Djeca su ubijana na monstruozne načine. Dovoljno je da se sjetimo primjera maloga Slobodana Stojanovića i mnogih drugih, Mirjane Dragičević koja je zlostavljana i ubijena, tako da je samo nastavljena tendencija zločina nad Srbima. Sve ovo nam daje obazezu da njegujemo kulturu pamćenja, te da se institucije Republike Srpske bave dokumentovanjem”, zaključio je Nuždić.
Obraćanje zvaničnika i predviđeni umjetnički program otkazani su zbog iznenadnog nevremena.
Odbor Vlade Republike Srpske za njegovanje tradicije oslobodilačkih ratova odlučio 2020. godine da se u Republici Srpskoj uvedu još dva komemorativna događaja – Dan sjećanja na ubijenu i umorenu djecu u Nezavisnoj Državi Hrvatskoj /NDH/ i Spasavanje savezničkih pilota 1944. godine /operacija Halijard-Vazdušni most/ u rejonu Doboja – Ozrensko selo Boljanić.